وبلاگ
فهرست مطالب
اگه اهل آشپزی باشید، حتما با انواع عدس آشنایی دارید یا حداقل اسم چند نوعش به گوشتون خورده. این دونه‌های کوچیک و گرد، جزو محبوب‌ترین حبوبات دنیا هستن و از قضا تو ایران هم خیلی طرفدار دارن. عدس‌ها نه‌تنها پر از پروتئین، فیبر و کلی ویتامین و مواد معدنی مفید هستن، بلکه تنوعشون هم خیلی زیاده و می‌شه باهاشون انواع غذاهای خوشمزه رو درست کرد؛ از عدسی صبحونه گرفته تا عدس‌پلو، سوپ عدس، خورش و حتی سالاد!
تو این مقاله می‌خوایم یه گشتی بزنیم تو دنیای رنگارنگ عدس‌ها و با انواعشون آشنا بشیم. هر کدوم از این عدس‌ها ویژگی‌های خاص خودشون رو دارن که می‌تونه تو انتخاب شما برای یه غذای خاص، موثر باشه. فراموش نکنید که ما در فام‌لند همیشه با شفافیت باهاتون صحبت می‌کنیم؛ خصوصا جایی که بحث سلامتی شما مطرح باشه! پس اگه آماده‌اید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
خواص بی‌نظیر عدس: چرا باید بیشتر عدس بخوریم؟
اجازه بدید قبل از اینکه بریم سراغ معرفی انواع مختلف عدس، ببینیم که خواص این دانه مغذی چیه. اگه بخوایم خلاصه بگیم، عدس یه منبع عالی از پروتئین گیاهیه که برای ساخت و ترمیم بافت‌های بدن لازمه. کلی فیبر هم داره که هم به هضم غذا کمک می‌کنه و هم می‌تونه تو کنترل قند خون و کاهش کلسترول (LDL) نقش داشته باشه.
بر طبق مطالعه‌ای که در سایت HealthLine منتشر شده، عدس سرشار از آهنه که برای جلوگیری از کم‌خونی و افزایش انرژی بدنتون خیلی مهمه. فولات یا همون ویتامین B9 هم توش زیاده که برای سلامت قلب و عروق و به خصوص تو دوران بارداری (برای جلوگیری از نقص لوله عصبی جنین) حیاتیه. پتاسیم برای تنظیم فشار خون، منیزیم برای سلامت استخوان‌ها و عضلات، و انواع ویتامین‌های گروه B (مثل B1 و B6) برای سوخت و ساز بدن، فقط گوشه‌ای از خواص این دانه کوچیک هستن.
برای مطالعه بیشتر: آشنایی با 6 نوع از انواع لوبیا | مقایسه و خواص
لیست انواع عدس
همونطور که بالاتر هم اشاره شد، هدف این مقاله معرفی عدس‌های مختلف و بررسی ویژگی‌ها و کاربردهای اون‌هاست. در ادامه لیست انواع مختلف عدس رو قرار دادیم و سعی کردیم به شکلی ساده و شفاف، از تفاوت‌های هر کدوم هم صحبت کنیم.
عدس سبز: ستاره آشپزخونه
بررسی انواع عدس رو با محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع عدس شروع کنیم؛ یعنی عدس‌های سبز. این عدس‌ها همونطور که از اسمشون پیداست، رنگ سبز دارن و تو آشپزخونه ما ایرانی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارن. اغلب برای پخت عدسی، عدس پلو، یا حتی تو بعضی خورش‌ها از این نوع عدس استفاده می‌شه. تو کشور ما وقتی به عدس اشاره می‌شه، منظور همین عدس سبزه که به دلیل رایج‌بودنش، دیگه همه به همون اسم عدس می‌شناسنش.
چرا عدس سبز اینقدر محبوبه؟
- حفظ شکل ظاهری: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های عدس‌های سبز اینه که بعد از پخت، فرم خودش رو خوب حفظ می‌کنه و له نمی‌شه. این خاصیت باعث می‌شه برای غذاهایی مثل عدس پلو که دون‌بودن عدس مهمه، گزینه خیلی خوبی باشه.
- عطر و طعم خاص: این عدس یه عطر و طعم خاص و خاکی (Earthy) داره که به غذا عمق می‌ده. شاید بشه گفت در بین انواع عدس، این مدل سبز تو این ویژگی از بقیه سرتر باشه.
- همه کاره بودن: تقریبا تو هر غذایی که عدس توش استفاده می‌شه، می‌تونید با خیال راحت ازش هم بهره ببرید.
کاربردهای عدس سبز
همونطور که گفتیم، عدس سبز تو آشپزی ایرانی حرف اول رو می‌زنه. ازش تو عدسی‌های جا افتاده و خوشمزه، عدس پلو با کشمش و خرما، سوپ عدس، و حتی تو ترکیب با برنج و سبزیجات برای تهیه غذاهای جدید استفاده می‌شه.
یه نوع خاص از عدس‌های سبز که تو آمریکا خیلی محبوبه، عدس فرانسوی (French Green Lentils یا Puy Lentils) هست. این عدس‌ها کمی کوچک‌تر و تیره‌تر از عدس‌های سبز معمولی‌ان و بافت سفت‌تری دارن که باعث می‌شه تو سالاد و کنار ماهی هم عالی باشن.
عدس قرمز: سریع و خوشرنگ
وقتی حرف از سرعت تو پخت و رنگ جذاب می‌شه، قطعا عدس قرمز اولین گزینه‌ایه که به ذهنمون می‌رسه! این عدس‌ها که رنگ نارنجی-قرمزی دارن، بعد از پختن، خیلی سریع نرم می‌شن و معمولا شکل خودشون رو از دست می‌دن. به همین دلیل، برای سوپ‌ها، آش‌ها و غذاهایی که قراره عدس توش له بشه، گزینه خیلی مناسبی هستن.
چرا عدس قرمز خاصه؟
- زمان پخت کوتاه: اگه عجله دارید و می‌خواید یه غذای سریع درست کنید، این مدل بهترین انتخاب از بین انواع مختلف عدس‌هاست و تو کمتر از 20 دقیقه پخته می‌شه!
- بافت نرم: بعد از پخت، بافتی نرم و کرمی پیدا می‌کنه که برای غلیظ‌کردن سوپ‌ها عالیه.
- رنگ زیبا: رنگ قرمزِ روشن این عدس‌ها به غذا جلوه خاصی می‌ده.
کاربردهای عدس قرمز
عدس قرمز تو آشپزی هندی و خاورمیانه خیلی پرکاربرده. ازش برای تهیه دال عدس (Dal) که یه غذای هندی محبوبه، سوپ‌های عدس قرمز و انواع خورش‌ها استفاده می‌شه. همچنین می‌تونید ازش تو تهیه حمص عدس، کوکو و کتلت عدس هم بهره ببرید.
عدس قهوه‌ای: همه کاره و کلاسیک
بررسی عدس‌ها رو با نوع قهوه‌ایش ادامه می‌دیم. عدس قهوه‌ای یکی دیگه از انواع پرطرفدار عدسه که از نظر اندازه و رنگ متنوعه. این عدس‌ها بعد از پخت، شکل خودشون رو نسبتا خوب حفظ می‌کنن و بافت نرم و در عین حال محکمی دارن. از نظر محبوبیت و شناخته‌شدن هم شاید بشه بعد از نوع سبز، نوع قهوه‌ای رو در رتبه دوم قرار داد.
ویژگی‌های عدس قهوه‌ای
- متنوع: از قهوه‌ای روشن تا تیره، انواع مختلفی از عدس‌های قهوه‌ای وجود داره که بعضی از اون‌ها واقعا کمیاب و خاص‌ترن.
- طعم ملایم: طعمشون ملایم و کمی شیرینه که باعث می‌شه با انواع طعم‌دهنده‌ها سازگار باشه.
- ثبات در پخت: این نوع هم مثل عدس سبز بعد از پخت وا نمی‌ره و شکلش رو حفظ می‌کنه. پس اگه شکل ظاهری غذا براتون مهمه، می‌تونید عدس قهوه‌ای رو داخل غذاهای خودتون استفاده کنید.
کاربردهای عدس قهوه‌ای
عدس قهوه‌ای یه گزینه عالی برای سوپ‌ها، خورش‌ها، پلوها و سالادهاست. تو بعضی از غذاها می‌تونه جایگزین گوشت چرخ‌کرده هم بشه، به خصوص برای کسایی که رژیم گیاه‌خواری دارن.
برای مطالعه بیشتر: طرز تهیه خوراک لوبیا چیتی | 6 دستور خوشمزه و راحت
عدس بلگا سیاه: لوکس و شیک!
اگه از بین انواع عدس، دنبال یه عدس خاص و مجلسی می‌گردید، عدس بلگا سیاه (Beluga Lentils) گزینه‌ایه که در نهایت بهش می‌رسید! این عدس‌ها به خاطر شباهتشون به خاویار بلگا، به این اسم نامگذاری شدن. رنگشون مشکی براق و اندازه‌شون کوچیکه.
چرا عدس بلگا؟
- ظاهر جذاب: رنگ مشکی براقشون خیلی خاص و لوکسه و اغراق نیست که بگیم بین عدس‌ها، از نظر خاص بودن رتبه اول رو به خودش اختصاص می‌ده.
- بافت عالی: بعد از پخت، بافتشون نسبتا سفت باقی می‌مونه و له نمی‌شه، که برای سالادها عالیه.
- طعم غنی: طعمشون کمی غنی‌تر و خاکی‌تر از بقیه عدس‌هاست.
کاربردهای عدس سیاه
عدس بلگا سیاه رو می‌شه تو سالادهای لوکس، کنار ماهی یا مرغ و حتی تو غذاهای گیاهی خلاقانه استفاده کرد. ظاهر زیباشون باعث می‌شه هر غذایی رو شیک‌تر و جذاب‌تر نشون بده. جالبه بدونید که در بین انواع مختلف عدس، عدس بلگا سیاه نیازی به خیساندن نداره و سریع هم پخته می‌شه.
عدس سیاه یا بلگا
عدس زرد و نارنجی: خواهر و برادرهای دوست‌داشتنی
در مورد عدس زرد و نارنجی باید بگیم که خیلی شبیه به عدس قرمز هستن. در واقع، خیلی وقت‌ها عدس قرمز رو پوست می‌کنن و به صورت عدس اسپلیت (Split Lentils) یا عدس خردشده عرضه می‌کنن که ممکنه رنگشون به زردی یا نارنجی بزنه. پس خیلی انتظار تفاوت بین این نوع از عدس‌ها نداشته باشید. بیشتر ویژگی‌های ظاهری اون‌ها هست که باعث شده نسبت به هم متمایز بشن.
ویژگی‌های مشترک عدس نارنجی و زرد
- پخت سریع: مثل عدس‌های قرمز، این عدس‌ها هم خیلی زود پخته می‌شن و نیازی به خیساندن ندارن.
- بافت نرم: بعد از پخت، بافتی نرم و له شده پیدا می‌کنن.
- مناسب برای پوره و سوپ: به دلیل نرمی زیاد، برای پوره‌کردن، غلیظ‌کردن سوپ‌ها و تهیه دال عدس عالی هستن.
کاربردهای عدس نارنجی و زرد
این عدس‌ها تو آشپزی هندی و آسیایی خیلی رایج‌ان و برای تهیه انواع دال، سوپ و خورش‌های غلیظ استفاده می‌شن. اگه دنبال یه عدس باشید که زود بپزه و بافت نرمی داشته باشه، عدس نارنجی و زرد گزینه‌های خوبی از بین عدس‌ها هستن.
عدس اسپلیت: همه‌کاره و بدون پوست
همونطور که بالاتر اشاره کردیم، عدس اسپلیت یا عدس خردشده، همون عدسیه که پوستش رو کندن و از وسط نصف‌کردن. این نوع عدس می‌تونه از هر رنگی باشه، اما معمولا عدس قرمز یا زرد رو به صورت اسپلیت می‌بینیم. در واقع برخی از نوع‌های عدس، صرفا به خاطر شکل ظاهریشون کمی با انواع دیگه تفاوت دارن؛ وگرنه خاصیت و طعم مشابهی رو باید ازشون انتظار داشت.
مزایای عدس خردشده
- بدون نیاز به خیساندن: چون پوست ندارن، نیازی به خیساندن قبلی ندارن و زود هم می‌پزن.
- هضم راحت‌تر: پوست نداشتنشون باعث می‌شه هضمشون راحت‌تر باشه، مخصوصا برای کسایی که معده حساسی دارن. شاید بشه در بین عدس‌ها، این نوع رو از نظر هضم بهترین گزینه دونست.
- بافت یکدست: برای تهیه پوره و غذاهای یکدست خیلی مناسب‌ان.
کاربردهای عدس اسپلیت
عدس خردشده برای تهیه دال، سوپ، و غذاهای کودک خیلی مناسبه. این عدس‌ها تو ایران کمتر از عدس‌های سبز یا قرمز کامل دیده می‌شن، اما تو کشورهایی مثل هند و پاکستان خیلی رایج‌ان.
عدس کانادایی و استرالیایی: کیفیت و مرغوبیت
وقتی اسم عدس کانادایی یا استرالیایی میاد، منظور معمولا عدس‌های سبزیه که از این کشورها به سایر نقاط دنیا صادر می‌شن. این عدس‌ها به کیفیت بالا و یکدست بودنشون معروف‌ان.
چرا عدس‌های وارداتی محبوبن؟
- اندازه یکدست: معمولا عدس‌های وارداتی از نظر اندازه یکدست‌تر هستن که این برای پخت یکنواخت خیلی مهمه.
- کیفیت بالا: به دلیل فرآیند کاشت و برداشت استاندارد، کیفیت بالایی دارن. البته طبیعتا این کیفیت روی قیمتشون هم تاثیر می‌ذاره.
- طعم خوب: طعم و عطر خوبی دارن که به خوشمزگی غذا کمک می‌کنه.
کاربردهای عدس استرالیایی و کانادایی
عدس کانادایی و استرالیایی رو می‌تونید دقیقا مثل عدس سبز معمولی تو هر غذایی استفاده کنید. از عدسی و عدس پلو گرفته تا سوپ و خورش، این عدس‌ها عملکرد عالی دارن؛ هم شکل ظاهری غذا رو به خوبی حفظ می‌کنن و هم طعم و مزه خاصی به غذا می‌دن.
انواع عدس‌ها
برای مطالعه بیشتر: زمان پخت نخود!
نتیجه‌گیری و کلام پایانی
تو این مقاله با عدس‌های مختلفی آشنا شدیم؛ از عدس سبز پرکاربرد و قرمز سریع گرفته تا عدس سیاه و قهوه‌ای همه‌کاره! هر کدوم از این دونه‌های کوچیک، دنیایی از خاصیت و طعم رو تو خودشون دارن. فرقی نمی‌کنه بخواین یه عدسی گرم برای صبحونه بپزید یا یه سالاد شیک برای مهمونی، همیشه یه نوع عدس هست که به کارتون بیاد.
با شناخت عدس‌ها، می‌تونید انتخاب‌های بهتری تو آشپزخونه داشته باشید و غذاهای متنوع‌تر و خوشمزه‌تری درست کنید. پس دفعه بعد که قصد خرید عدس رو داشتید، با دید بازتری انتخاب کنید و اگه دوست داشتید یه نوع جدید رو امتحان کنید!
اگه این مقاله برای شما مفید بوده، احتمالا برای دوستان و آشناهاتون هم می‌تونه تاثیرگذار باشه. پس حتما این مطلب رو باهاشون به اشتراک بذارید. اگه عدس‌ها رو می‌شناسید و تجربه آشپزی با هر کدوم رو هم دارید، خوشحال می‌شیم داخل قسمت کامنت‌ها تجربیات شما رو ببینیم و بشنویم.
سوالات متداول
- انواع عدس چیا هستن؟
برای معرفی مدل‌های عدس می‌تونیم به عدس سبز، قرمز، قهوه‌ای، بلگا سیاه، زرد، نارنجی، اسپلیت، کانادایی و استرالیایی اشاره کنیم. البته عدس‌های کانادایی و استرالیایی، عدس‌های سبز وارداتی از این کشورها هستن و نمی‌شه اون‌ها رو نوع و گونه‌ای جداگونه در نظر گرفت.
- چقدر طول می‌کشه تا عدس بپزه؟
زمان پخت عدس بستگی به نوعش داره:
عدس قرمز، زرد، نارنجی و اسپلیت: 15 الی 20 دقیقه.
عدس سبز، قهوه‌ای و بلگا سیاه: 20 الی 30 دقیقه (اگه خیس نکرده باشید ممکنه تا 45 دقیقه هم طول بکشه).
- بهترین راه نگهداری عدس چیه؟
بهترین راه اینه که عدس‌ها رو تو یه ظرف دربسته و تو جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگه دارید. اینطوری تا مدت‌ها تازه می‌مونه و کیفیتش حفظ می‌شه.
- عدس چه خواصی داره؟
فرقی نمی‌کنه که از کدوم نوع عدس دارید استفاده می‌کنید. در هر صورت می‌شه از عدس انتظار داشت پروتئین گیاهی، فیبر، آهن، فولات، پتاسیم و ویتامین‌های گروه B خوبی رو فراهم کنه. همچین عدس برای سلامت قلب، کنترل قند خون، و بهبود عملکرد دستگاه گوارش خیلی مفیده.
اشتراک گذاری در :
